20100830

Su Sardu chi connusciu deu

Cummenti faisi Comenti fais a sciri a chini sesi ses, chi no scisi de aundi benisi. Custa lingua, chi connosciu conosciu de candu femmu femu pitticcheddu, ca in domu ci fiada sa bonanima de Nonna Obili, de patt'e mamma, e chistionada scetti custa, nisciunusu m'hadi mai imparau cummenti si scriri. Deu da zerriu "Sardu" e sardu esti de siguru, ma de "sardusu" cind'esti pru de unu, e pagu ci'ammancada ca no si cumprendeusu s'unu cun s'atru.
E seusu a igustu puntu, ca no seu siguru de nudda de si chi happu scrittu, ni chi is fueddus chi imperu sianta fueddus sardusu o de atra linguasa, strupiausu po parri sardusu, ni chi si scrianta e s'imperiti diaicci.
Custu esti su Sardu chi chistionu deu, iscrittu cummenti du connosciu e chistionu deu, chi no sciu scriri su sardu e du scriu cummenti chi fessidi Italianu.
Cussu, s'Italianu, gei mi d'hanti imparau, e beni puru, creu. A iscola, ma de prusu in sa televisioni (fueddu budru, ma po s'ammarolla), e mi praxidi puru, e meda! Chi nu fessidi po s'Italianu de Dante e de Manzoni, s'Italia iadessi abarrada su nomini de unu logu; si Mazzini essi chistionau su Francesu, immoi è facili chi Bossi fiada cicchendi de ci bogai i tedescusu de sa terra sua.
Su Sardu hanti ciccau de si du fai scaresci in donnia manera; prima is ispagnolusu, ladronisi, cun is predisi, ponendi po lei ca no si podiada fai prusu sa missa in Sardu; a pustisi is italianusu, prus de tuttusu i fascistasa, ca po accappiai "su fasci" tenianta abisongiu de pettiasa tottu parisi, e cussa sarda fiada un pagheddu arrevescia.
Ma finasa ai cussu puntu si salvada s'ignoranzia; po essi analfabeta (atru fueddu non sardu) una lingua bali s'atra, e si lassanta chistionai su Sardu. Dopu sa guerra (si liggidi: gu-erra) esti pattia sa battalla manna, po fai sparessi su Sardu de sa facc'e sa terra, fadendi bregungiai mannusu e pipiusu de sa lungua de is aiaius.
Custu non du podeusu permitti: cummenti faisi a sciri chini sesi chi no scisi de aundi benisi? e cummenti faisi a sciri de aundi benisi chi no cumprendisi si chi nanta o si chi hanti scrittu is chi ci fianta prima de tui.
Sciu de sempri (o si narada sempiri) chi no seu bonu (bellu mod'e nai nostu) a scriri su Sardu, ma cust'otta ollu provai. Scriendi, liggendi, e, mancai, connoscendi atrusu (mellusu: atturusu) chi dis praxidi accettottu.

p.s. ci funti fueddus currigìus po cosas chi happu cumprendiu a pustis de du du essiri scritus